• Post Construction Certificaat – Outstanding

Een duurzaam onderzoeksinstituut vraagt om een duurzaam gebouw. Het EnergyVille 1 gebouw heeft veel inspanningen geleverd om zo duurzaam mogelijk te zijn. Energie was natuurlijk een heel belangrijk aspect, maar duurzaamheid is meer dan alleen energie. Daarom hebben we vanaf het begin gekozen om te gaan voor een BREEAM-certificaat, waarbij BREEAM de leidende duurzaamheidsbeoordelingsmethode van de wereld is voor masterplanningprojecten, infrastructuur en gebouwen.

• Startdatum: november 2013
• Einddatum: juni 2016

Omschrijving

EnergyVille doet onderzoek naar intelligente energiesystemen voor een duurzame stedelijke omgeving. Het hoofdkantoor van EnergyVille moet die boodschap mee uitdragen. Van bij de eerste ideeën voor het gebouw stond algemene duurzaamheid voorop en werd besloten een BREEAM-certificaat aan te vragen. BREEAM is een wereldwijd erkend duurzaamheidslabel met 5 mogelijke scores: Pass – Good – Very Good – Excellent en Outstanding.

BREEAM bekijkt duurzaamheid vanuit verschillende thema’s. Die thema’s zijn management, gezondheid en welbevinden, energie, transport, water, materialen, afval, vervuiling en landgebruik & ecologie. Daarnaast worden ook innovatieve aspecten extra gevalideerd. Bij de conceptie van het eerste EnergyVille gebouw is aan al deze thema’s aandacht geschonken.

Ook bij de keuze van de aannemers was duurzaamheid een belangrijk aspect. De geselecteerde aannemers werkten volgens een specifieke gedragscode en het beheer van de werf verliep met aandacht voor de nodige milieu- en sociale aspecten. Een voorbeeld hiervan zijn de voorzieningen voor de arbeiders en het opstellen van de nodige richtlijnen in de moedertaal van alle aanwezige bouwvakkers.

Locatie

Locatie is een bepalende factor voor de duurzaamheid van een gebouw. EnergyVille wil in het Thor-wetenschapspark het centrum vormen van een ecosysteem voor onderzoek, bedrijfsontwikkeling en jobs, zonder daarbij de natuurlijke ecosystemen te verstoren. De impact van het gebouw op de ecosystemen in de omgeving werd dan ook vooraf onderzocht door een gespecialiseerd ecologist, waarbij maatregelen werden opgesteld om de natuur uit de buurt nog meer op te waarderen. Door gebruik te maken van een eerder gebruikte site moest geen nieuw land aangesneden worden. Ook werd tijdens het bouwproces voldoende gedacht aan de bescherming van de aanwezige natuurelementen. Zo werden grote bomen langs de toegangsweg afgeschermd en werd lawaaihinder tijdens het broedseizoen van de vogels zo veel mogelijk vermeden.

Door de locatie van EnergyVille in het Thor Park kunnen de gebouwgebruikers ook beroep doen op de aanwezige voorzieningen in de buurt. De functies die in Thor Central zijn geïntegreerd, moeten dus niet bijkomend worden voorzien in het EnergyVille gebouw zelf.

Ook voor transport is de locatie erg belangrijk. Nog voor de eerste steen werd gelegd, werd uitgebreid onderzocht hoe de EnergyVille site, die 15.022 m² groot is, het makkelijkst te bereiken zou zijn voor de toen nog toekomstige gebruikers. De stedelijke context van Genk met een treinstation met rechtstreekse verbindingen naar andere grote steden en een netwerk aan buslijnen verzekert de bereikbaarheid van EnergyVille met het openbaar vervoer. Er is immers een bushalte op wandelafstand van het hoofdgebouw. EnergyVille moedigt de gebruikers ook aan om alternatieve vormen van transport te gebruiken. Zo zijn er voldoende fietsparkings met lockers aanwezig en hebben de sportievelingen ook de mogelijkheid om te douchen in het gebouw. Uiteraard werd er ook voldoende aandacht besteed aan de veiligheid van voetgangers en fietsers. Een voorbeeld hiervan is de duidelijke markering van de fietsstrook in de parkeergarage, die niet wordt onderbroken door een route voor wagens.

Er zijn specifieke plaatsen voorzien voor carpoolwagens in de parking, waardoor het aantal vrije plaatsen voor eenzame autogebruikers sterk beperkt is en zelfs kleiner dan het aantal fietsplaatsen. Bovendien wordt elektrisch rijden ondersteund, door de aanwezigheid van enkele laadstations in de parkeerruimte en de mogelijkheid om dit relatief eenvoudig uit te breiden naar alle parkeerplaatsen.

Een gebouw door en voor gebruikers

Een duurzaam gebouw is een gebouw waarin de gebruikers graag vertoeven. In het EnergyVille 1 gebouw werd veel aandacht besteed aan de gebruikers ervan, al van bij de eerste fases van het ontwerp. Niet alleen de gebouwgebruikers maar ook andere stakeholders, zoals het stadsbestuur van Genk, werden betrokken. Tijdens de werf werden ook enkele studiebezoeken georganiseerd.

Ook na voltooiing blijven de andere stakeholders betrokken. Informatie over het gebouw is vrij beschikbaar en in het gebouw is een specifieke bezoekersronde uitgewerkt. Tijdens deze tour kan de bezoeker ook interessante gegevens over het gebouw aflezen op de infoschermen, zoals bijvoorbeeld de real-time energieopwekking van de PV-installatie op het dak.

Alle kantoorzones van het EnergyVille gebouw zijn gesitueerd aan de gevel. De grote raampartijen zorgen voor voldoende lichtinval, gestaafd door daglichtberekeningen. Het risico dat bij zulke grote raampartijen bestaat op storende lichtinval op het scherm wordt beperkt door automatisch gestuurde zonwering die ook manueel bediend kan worden. Die zonwering beperkt ook het risico op oververhitting. De grote ramen zorgen naast voldoende daglicht ook nog voor een mooi zicht op de omgeving. De gebouwgebruikers worden daardoor uitgenodigd om even weg te kijken van hun computerscherm en zo hun ogen wat rust te gunnen. Voor iets langere pauzes kan gebruik gemaakt worden van het dakterras, gelegen tussen de PV-installatie refererend naar de functie van het gebouw, met een mooi zicht op het omringende landschap.

Naast het natuurlijke daglicht, is ook de kunstverlichting ontworpen in het kader van duurzaamheid. Om de hele verlichting te optimaliseren werden Dialux-berekeningen uitgevoerd voor alle relevante ruimtes. De geplaatste verlichting is zodanig gekozen dat storende lichtflikkeringen vermeden worden. De verlichting wordt automatisch gestuurd, maar kan ook aangepast worden door de gebruiker zelf.

Ook aan de akoestiek werd gedacht. Aan de scheidingswanden werden specifieke vereisten gesteld en in specifieke ruimtes werd gebruik gemaakt van akoestische pleister. Ook bij het meubilair werd aandacht besteed aan de akoestische kwaliteiten. Na realisatie van het gebouw werd de akoestiek ook in de praktijk getest en goed bevonden.

Naast verlichting en akoestiek is ook het thermisch comfort erg belangrijk. Om dat thermisch comfort in te schatten werd vooraf een dynamische simulatie gemaakt, waaruit bleek dat het thermisch comfort binnen de vooropgestelde grenzen ligt. De gebouwgebruiker kan bovendien zelf aanpassingen uitvoeren aan de verwarming en koeling. Om de gebruiker vertrouwd te maken met de installaties van het gebouw werd bovendien een building user guide ontwikkeld op maat van de gebouwgebruiker.

De binnenluchtkwaliteit van het gebouw draagt bij aan het welzijn van de gebruiker. De kantoorzones zijn voorzien van ramen die open kunnen, maar de ventilatie gebeurt mechanisch en is conform NBN EN 13779, met luchtkwaliteitsklasse IDA 2 voor de kantoorzones en IDA 3 voor de andere ruimtes. Om bij te dragen aan de luchtkwaliteit is voor de afwerkingsmateriaal gekozen voor varianten met lage emissies aan vluchtige organische stoffen. Voor het sanitair warm water werd het risico op legionella beperkt volgens de studie van de best beschikbare technieken hierover.

Beperkte impact op de omgeving en het milieu

Verlichting en akoestiek zijn niet alleen belangrijk in het gebouw, maar ook daarbuiten. De geluidshinder van het gebouw en zijn installaties naar de buitenomgeving werd getest en voldoet aan de vooropgestelde eisen. Om lichtvervuiling tegen te gaan is de buitenverlichting van het EnergyVille-gebouw beperkt. De weinige buitenverlichting die er is, wordt bovendien gestuurd door een timer, zodat ze niet brandt op onnodige tijdstippen.

Naast licht- en geluidshinder, wordt ook andere gebouwgerelateerde vervuiling zo sterk mogelijk teruggedrongen. Zo zijn de NO_x-emissies van de verwarming beperkt. Dit hangt natuurlijk nauw samen met het energieverbruik van het gebouw. Om dit te beperken werd doorgedreven geïsoleerd en veel aandacht besteed aan de luchtdichtheid. Bij de materiaalkeuze van het gebouw werd geopteerd voor materialen met een goede milieuscore, gebaseerd op de green guide specification, en werd bij vb. hout geopteerd voor materialen uit verantwoorde bronnen.

De verwarmingsbehoefte van het gebouw wordt voldaan door restwarmte van het thermotechnisch labo indien dit beschikbaar is. Indien dit ontoereikend is zijn er 2 grondgebonden warmtepompen beschikbaar die aangevuld kunnen worden met de warmte van 3 condenserende gasketels in cascade. De installatie is ook voorzien op een toekomstig wijkverwarmingsnet. Indien er koelvraag is in het gebouw, zal dit geleverd worden door de warmtepompen. Als deze niet in gebruik zijn, kunnen drycoolers ingezet worden, of restkoeling van het TTL.

Het energieverbruik wordt bovendien van nabij opgevolgd. Een uitgebreid monitoringssysteem maakt het mogelijk om problemen snel op te sporen en aan te pakken. Alle grote verbruiksstromen van gas en elektriciteit worden apart gemonitord en bijkomend opgesplitst in zones. Alle installaties zijn ook uitvoerig getest na ingebruikname, zodat hun werking zo goed mogelijk overeenkomt met de voorspelde situatie.

Niet enkel het energieverbruik, maar ook het waterverbruik wordt zo veel mogelijk beperkt. De berekeningen gaan uit van minder dan 5m³ water per persoon per jaar. Bovendien is ook een lekdetectiesysteem geïnstalleerd, zodat mogelijke lekken zo snel mogelijk worden opgespoord.

Tijdens de werffase al werd aandacht besteed aan energie en waterverbruik. Vooraf werden doelstellingen hiervoor opgelegd, gebaseerd op waarden van vergelijkbare werven in het verleden, maar dan sterk gereduceerd. Deze waarden werden van nabij opgevolgd en niet overschreden. Naast het energie- en het waterverbruik werd ook de CO₂-uitstoot ten gevolge van transport zo gemonitord.

Tijdens de werf werd veel aandacht besteed aan afval. Dit werd zo veel mogelijk beperkt o.a. door beperking van het verpakkingsmateriaal. Het afval dat toch werd geproduceerd werd zeer nauwkeurig gesorteerd, om zo de hoeveelheid restafval sterk te beperken. Ook in het ontwerp van het gebouw werd rekening gehouden met het afval, door een speciale ruimte voorzien voor de sortering van het afval. De gebouwgebruikers dragen hier actief aan bij door gebruik te maken van de gescheiden afvalbakken in de kantoorzones.

Cijfermateriaal

Cijfermateriaal

Met dank aan

• Technische Diensten KU Leuven
• KempeThill
• Osar
• DGMR
• Studie10
• Strabag
• Imtech
• Fifthplay
• Daidalos

Contact: communication@energyville.be